Bouw van het netvlies
Het netvlies bestaat uit verschillende lagen. Van buiten naar binnen kunnen we vier lagen onderscheiden:
 |
| Doorsnede doorheen het netvlies |
- Laag 1 ligt tegen het vaatvlies en is de pigmentlaag. Deze laag bevat cellen met donkere pigmentkorrels
- Laag 2 is de laag met de lichtgevoelige cellen of fotoreceptoren. Deze worden naar hun vorm staafjes en kegeltjes genoemd.
 |
| Staafjes en kegeltjes in het netvlies |
De concentratie aan staafjes en kegeltjes is niet overal gelijk. De centrale vlek waar alleen kegeltjes voorkomen heet de gele vlek. Aan de rand van het netvlies bevinden zich alleen staafjes. De blinde vlek bevat noch kegeltjes noch staafjes. Lichtstralen die op de blinde vlek terechtkomen worden niet waargenomen.
- Laag 3 bevat de bipolaire cellen. Dit zijn zenuwcellen die als schakel dienen tussen de fotoreceptoren en de ganglioncellen.
- Laag 4 ligt tegen het glasachtig lichaam aan. Het is een laag van doorzichtige ganglioncellen. Dit zijn zenuwcellen die impulsen afvoeren naar de oogzenuw.
Functie van de pigmentlaag
De pigmentkorrels in de cellen van de pigmentlaag absorberen al het licht dat erop valt. Hierdoor wordt er voorkomen dat de binnenkant van de oogbol lichtstralen zou weerkaatsen. Dit zou de beeldvorming op het netvlies verstoren.
 |
| Pigmentlaag in het netvlies |
Functie van de staafjes en kegeltjes
- Staafjes bevatten het pigment rhodopsine. Als het licht op een staafje invalt wordt het rhodopsine afgebroken. De staafjes maken rhodopsine aan met vitamine A. Rhodopsine reageert op alle golflengten van het zichtbaar licht, hierdoor kunnen we met de staafjes geen kleuren onderscheiden. Ze dienen om te zien bij weinig licht.
- Nachtblindheid is een stoornis van de staafjes. Je ziet slecht of niet als er weinig licht is. Het kan te wijten zijn aan een vitamine A gebrek. In dit geval kan de inname van vitamine A helpen. In andere gevallen valt het niet te corrigeren
 |
| Zicht op de weg: links normaal, rechts met nachtblindheid |
- Om kegeltjes te prikkelen moet er meer licht zijn. Bij de kegeltjes onderscheiden we drie typen, elk met verschillende pigmenten. Elk type reageert op licht van bepaalde golflengten. Daardoor zijn de kegeltjes kleurgevoelige fotoreceptoren. Er zijn blauwgevoelige, groengevoelige en roodgevoelige fotoreceptoren. Afhankelijk van de verhouding waarin de drie typen kegeltjes geprikkeld worden, zien we de verschillende kleuren. We zien alleen kleuren omdat onze hersenen de verschillende golflengten van het licht als kleuren interpreteren. Kleuren worden dus in onze hersenen gevormd.
 |
| Hoofdkleuren en kleurmenging |
- Kleurenslechtziendheid, meestal kleurenblindheid genoemd, is een erfelijke afwijking in het waarnemen van kleuren. Het treedt op als één of meer van de drie types kegeltjes niet of minder goed werken. De meest voorkomende vorm is rood-groen kleurenblindheid. Hierdoor is het verschil tussen rood en groen niet of niet goed te zien. Het is een erfelijke aandoening die meer bij mannen dan bij vrouwen voorkomt. Ongeveer 1 op 12 mannen heeft last van rood-groen kleurenblindheid, tegenover 1 op 200 vrouwen. Geel-blauw kleurenblindheid komt minder vaak voor. Volledige kleurenblindheid heet achromatopsie. Dan ziet iemand alleen grijstinten. Dit is echter zeldzaam.
Tot voor kort kon kleurenblindheid niet verholpen worden. Vandaag de dag kan kleurenblindheid verholpen worden door middel van speciale lenzen, nl. chromogene lenzen. Deze lenzen bevatten kleurenfilters en ze zijn speciaal ontwikkeld voor mensen met kleurenblindheid. Ongeveer 80% van alle mensen met kleurenblindheid kunnen geholpen worden met deze lenzen.
Hieronder vinden jullie een samenvattend filmje over de werking van de staafjes en kegeltjes en over kleurenblindheid:
Functie van de bipolaire cellen en de ganglioncellen
Wanneer het licht op de pigmentmoleculen van de staafjes en kegeltjes inwerkt, wordt een reeks chemische reacties in gang gezet. Daardoor wordt een elektrisch signaal aan de bipolaire cellen gegeven, dit heet de zenuwimpuls. Via de ganglioncellen wordt de zenuwimpuls doorgegeven aan de oogzenuw en via de oogzenuw aan de hersenen. Dan pas 'zien' wij.
 |
| Ganglioncellen en bipolaire cellen |
Herhalingsoefening
Hieronder vinden jullie als herhalingsoefening een kruiswoordraadsel over 'de werking van het oog'.